“ Sạt lở đất ở miền Tây ngày càng nghiêm trọng ”

Bà Đỗ Thị Thanh Huyền, người đứng đầu và là người sáng lập Trung tâm Bảo tồn thiên nhiên Gaia (Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam) cho biết, tình trạng sạt lở ở miền Tây ngày càng nghiêm trọng và đang có các giải pháp khắc phục.

– Xin ông cho biết mức độ nghiêm trọng của trận sạt lở đất phía Tây hiện nay?

– Đầu năm nay, đợt hạn mặn lịch sử đã xảy ra cướp đi sinh mạng của nhiều người và tác động tiêu cực đến hệ sinh thái, người dân miền Tây đang phải đối mặt với tình trạng xói lở bờ sông và biển cao hơn những năm trước. Từ đầu năm nay, các tỉnh Mao, Anjiang, Qin T, Tianjiang và Bentra đã ghi nhận hàng chục điểm sạt lở ở mỗi tỉnh. Diễn biến sạt lở ngày càng bất thường, không chỉ trong mùa mưa bão mà cả mùa khô. Hiện tại, có hơn 500 điểm sạt lở ven sông và đại dương ở Đồng bằng sông Cửu Long, với tổng chiều dài hơn 800 km. Hàng năm, sạt lở đất làm mất khoảng 300 ha đất, rừng ngập mặn ven biển và hơn 19.000 gia đình ven sông phải rời khỏi vùng nguy hiểm. Mỗi năm, tình trạng xâm thực của muối ngày càng nghiêm trọng, tình trạng sạt lở ngày càng nghiêm trọng.

Sạt lở làm mất hết đất nằm dưới chân các nhà dân cư cửa sông Vàm Xo, xã Đất Mũi trên địa bàn Ngọc Hiển. Ảnh: Trung Dũng

– Tại sao hạn hán càng nặng, xói mòn sông và đại dương càng phức tạp?

– Năm 2020 là một mùa muối lịch sử, và chúng tôi hy vọng rằng năm sau sẽ không nặng như vậy. Tuy nhiên, rõ ràng xu hướng mặn xâm thực, sạt lở ngày càng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến đời sống của nhiều người hơn. -Đất ở Đồng bằng sông Cửu Long là loại đất được phù sa bồi đắp hàng năm nên rất giàu thành phần hữu cơ và có nhiều lỗ rỗng hoặc lỗ rỗng. Thông thường, những lỗ này chứa đầy nước ngọt. Khi xảy ra hạn muối – kiềm, các lỗ rỗng này sẽ cạn nước, rỗng và dễ xẹp xuống. Bên cạnh đó, những tác động như khai thác quá mức, khai thác quá mức nước ngầm, tàu bè qua lại trên sông… đều sinh ra lực vào bờ làm sạt lở mạnh hơn. Mặn và sạt lở đất do áp lực về dân số, kinh tế và khí hậu.

– Bạn có thể chia sẻ thêm thông tin về sự xâm nhập của đồng muối và sạt lở đất do áp lực dân số, kinh tế và biến đổi khí hậu.

– Trước hết, trong chu kỳ khí hậu trái đất, năm 2019 là khí hậu El Niño, một năm khô hạn và ít mưa. Từ tháng 10 năm 2019, khi tổ chức sự kiện tại Vườn quốc gia Trằm, chúng tôi thấy rằng mùa lũ là đỉnh thấp thứ hai trong lịch sử, tôi dự đoán năm sau hạn mặn sẽ rất nghiêm trọng. -Thứ hai, ở thượng nguồn sông Mekong, Trung Quốc, Thái Lan, Lào và Campuchia đã xây dựng hàng chục đập thủy điện để chặn nước. Khi lượng mưa giảm, chúng giữ lại nhiều nước hơn và do đó ít nước ngọt hơn được thải xuống hạ lưu. Khi nước ngọt giảm, nước mặn sẽ lấn át, tràn vào đất liền ở một số nơi sâu hơn 100 km vào đất liền. Sắp tới, các nước xây dựng nhiều đập thủy điện thì Đồng bằng sông Cửu Long sẽ càng dễ bị tổn thương.

Thứ ba, ở Đồng bằng sông Cửu Long có rất nhiều đê bao, đê ngăn mặn nhưng nhiều đê lại dùng để canh tác nông nghiệp và làm nhà cửa, vì nông dân không muốn ngập hết ruộng vào mùa lũ. Trồng lúa hoặc hoa màu. Họ đắp đê ngăn lũ. Điều này có nhược điểm là do mùa lũ ở ĐBSCL rất dài, nước nổi mang phù sa, tôm cá vào nội đồng làm cho đất đai ngày càng màu mỡ, tăng sản lượng tôm cá trong vùng. Do các đập này bị tắc nên lượng nước thực tế hút và bão hòa trong đất bên trong nội đồng không nhiều, mùa khô nước mặn tràn vào đất bị mặn nên hạn hán càng nghiêm trọng. Hơn nữa … Thứ tư là do biến đổi khí hậu. Các nhà nghiên cứu ngày nay đã đo được rằng mực nước biển tăng khoảng 2-3 mm mỗi năm. Nếu khí nhà kính được giảm bớt và tình trạng ấm lên toàn cầu được kiểm soát, mực nước biển có thể tăng thêm 30 đến 60 cm vào năm 2100. Nếu lượng khí thải vẫn cao, mực nước biển sẽ tăng từ 60 đến 110 cm. Việt Nam là một trong bảy quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu.

Đồng thời, diện tích và chất lượng rừng trú ẩn, rừng đặc dụng và rừng ngập mặn ven biển ngày càng giảm. Khi có rừng ngập mặn phòng hộ, rễ và đất của nó sẽ tạo thành một quần thể vững chắc, như lá chắn, áo giáp bảo vệ, hạn chế sự xâm nhập của nước mặn vào ruộng, từ đó giúp đất chặt và không bị ăn mòn. .

– Tại sao diện tích và chất lượng rừng trú ẩn phía Tây ngày càng giảm?

– Ở Việt Nam có 59 tỉnh có rừng phòng hộ, nhưng đây là lịch sử của chất lượng rừng phòng hộ. Đây là điều chúng ta cần thảo luận. nói chuyệnĐặc biệt ở các tỉnh miền Tây, rừng phòng hộ không chỉ nằm trong diện tích mà còn bị suy giảm chất lượng khi bị khai thác, chuyển sang nuôi tôm, lấy quả và các mục đích sử dụng khác. Do sự gia tăng dân số, biển được chuyển đổi thành khách sạn, khu du lịch, nghỉ dưỡng ven biển, làm đường, khu dân cư. Khi đó việc chặt cây, săn bắt thú rừng cũng sẽ ảnh hưởng đến chất lượng rừng. Ngoài ra, do thiên tai nên hầu như năm nào cũng xảy ra cháy rừng do người dân đốt rừng. Biến đổi khí hậu dễ ​​khiến cháy nổ trong thời tiết khô nóng.

– Làm thế nào để đối phó với tình trạng mặn xâm thực và sạt lở đất ở miền Tây?

– Để đối phó với tình trạng xâm thực, xâm thực mặn vào nội đồng hay sạt lở bờ biển ven sông cần có nhiều giải pháp. Người dân ở các cấp làm những việc khác nhau, cơ quan quản lý nhà nước cần làm một số việc, và người dân có thể cùng làm một số việc. Có cả giải pháp trước mắt và giải pháp lâu dài.

Trồng rừng là phải, ai cũng làm được. Các cơ quan quản lý quốc gia có thể đưa ra các quyết định trên quy mô lớn về mức độ che phủ rừng của mỗi tỉnh cần tăng lên để cân bằng giữa rừng sản xuất với rừng phòng hộ và rừng đặc dụng. Các doanh nghiệp, cá nhân có thể đoàn kết giúp đỡ trồng cây, trồng rừng. Trồng cây là công việc lâu dài và bền bỉ, cần trồng nhiều hơn. Không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn thế giới, các nhà khoa học đều công nhận trồng cây xanh là giải pháp rất hữu hiệu để cải thiện biến đổi khí hậu, cải thiện chất lượng không khí, từ đó cải thiện cuộc sống của chúng ta. .

Cô Đỗ Thị Thanh Huyền đã tham gia các hoạt động trồng cây .—— Năm 2017, tôi tham gia Hội nghị quốc tế về bảo tồn đa dạng sinh học tại Colombia, có hơn 3.500 nhà khoa học tham gia. Mọi người trong cuộc họp đều nhất trí rằng trồng rừng là giải pháp chúng ta phải làm và việc gì chúng ta phải làm ngay bây giờ càng sớm càng tốt. Thời điểm tốt nhất để trồng cây đã có từ lâu, nhưng cũng chưa muộn. Đây là một giải pháp hữu hiệu cho chúng tôi.

Trước đây, nhiều cơ sở, đơn vị đã tổ chức trồng rừng và nhiều hoạt động phủ xanh đất, rừng. Đây là một dấu hiệu tốt. Mới đây, chiến dịch “Bẩn vì màn hình xanh Việt Nam” đã được phát động tại nhiều khu vực trong đó có khu vực miền Tây. Kế hoạch không chỉ giúp Việt Nam xanh hơn mà còn nhằm mang lại những thay đổi tích cực trong ý thức của người dân để mọi người hiểu được tác động của cây xanh đối với đất đai và tầm quan trọng của việc trồng rừng. Nó giúp tạo ra sự thay đổi tư duy, nhận thức của cả thế hệ, tôn trọng và thể hiện tình hữu nghị với thiên nhiên. Tôi mong muốn có nhiều dự án trồng rừng để toàn xã hội chung tay bảo vệ môi trường sống của chúng ta.

Sự kiện trồng cây thường niên năm 2019 của OMO và Lifebuoy hợp tác tại TP.HCM.

Ngày 16/8, OMO phối hợp với nhóm Ủy ban Trung ương Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã cùng nhau trồng 10.000 cây Phi lao trên tường chắn sóng Tân Thành ở huyện Gò Công Đông, tỉnh Thiên Giang, để bảo vệ tường chắn sóng và ngăn mặn xâm thực. Các hoạt động được thực hiện trong khuôn khổ kế hoạch “Bán hàng qua màn hình xanh Việt Nam” hy vọng sẽ mang lại nhiều thay đổi cho môi trường nơi đây. Nếu không thể trực tiếp trồng cây, mọi người có thể mang giá đỗ xanh về trồng bằng cách truy cập vào trang web của chương trình.